Amaiur, tamén chamada Maia de Batzan. Situada a 280m sobre o nivel do mar, aos pés do porto de Otsondo (602 m) e do macizo de Gorramendi, é a vila do Valle de Bazan máis próxima á fronteira francesa, e foi a última en formar parte do Valle, o fixo en xaneiro de 1969, ata esa data actuara como concello independente. Comunicada pola NA-121-b, dirección cara ao porto de Otsondo/Francia, unha vez pasa... [+ info]

Amaiur, tamén chamada Maia de Batzan. Situada a 280m sobre o nivel do mar, aos pés do porto de Otsondo (602 m) e do macizo de Gorramendi, é a vila do Valle de Bazan máis próxima á fronteira francesa, e foi a última en formar parte do Valle, o fixo en xaneiro de 1969, ata esa data actuara como concello independente. Comunicada pola NA-121-b, dirección cara ao porto de Otsondo/Francia, unha vez pasados os cruces a Arizkun, Erratzu e Azpilkueta, tendo que desviarnos uns poucos metros da estrada xeral para pasar finalmente polo seu característico portelo en arco de medio punto.

Un monumento situado no alto da vila, en Gaztelua, recorda a heroica xesta do ano 1522 levada a cabo polos últimos defensores do "vello reino" de Navarra contra a anexión á Coroa castelá, que renderon as súas armas tras aguantar sitiados, esgotados e sen apenas víveres nin municiones, moito máis tempo do previsto polas tropas do emperador Carlos, comandadas polo Duque de Nájera e o Conde de Lerín.

Posúe unha Igrexa varias veces reconstruída, orixinariamente da época do medievo, na que destaca a súa portada de arquivoltas apuntadas, ademais ten unha torre sólida e pouco airosa, que remata nun corpo octogonal achatado. No seu interior obsérvanse valiosas imaxes protobarrocas no seu retablo maior e unha cruz procesional do século XVI. O órgano que data de 1903, de estilo Romántico foi traido da vella igrexa de Santiago de Elizondo, cando ía ser derribada, e na que se lee a inscrición "Amaiurko elizan egonen naiz fier", que significa permanecerei para sempre na igrexa de Amaiur. Case todas as súas casas, pazos e palacios atópanse alineadas paralelamente ao longo da súa longa rúa principal, nunha cuesta que vén do mesmo monte e case remata nel. Son edificios variados, e distintos aos do resto do Valle, con anchos beirais, fachadas de entramado co madeirame ricamente adornado, con fermosas balcons frontais e incluso algunha que outra lateral colgada sobre unha belena. As entradas ás casas adoitan ser de medio punto e adinteladas, aínda que tamén as hai de soportal, suxeitas por piares ou por arcadas discontínuas, e ata cadradas, directamente abertas no muro. O Pazo de cabo de armería de Borda, no que destacan a súa fachada de pedra de sillería vermella, os cinco arcos que dan acceso ao seu soportal, o seu balcón corrido sobre os tres buratos centrais do primeiro piso, o seu blasón centrado na fachada, o seu amplo beiral de madeira tallada, e o seu tellado a catro augas. Pódese gozar do frontón cuberto "Gure ametsa".

As festas patronais, celébranse o 15 de Agosto, famosas polos concursos de cans pastor, e non faltan as comidas populares ou zikiro-jates e a soka-muturra na que os mozos son perseguidos por unha vaca que está suxeita mediante un grosso cordel por outros mozos.